De Heide
Het heidegebied "Bruyère de Weechael" met tal van vennetjes was voor het grootste gedeelte eigendom van de gemeente Wijchmaal. Het besloeg ruim 100 ha, hier en daar begroeit met wat 'denuitschieters'. De landbouw kreeg de laatste 50 jaren echter een grote inpact op dit gebied.
De eerste aanplantingen met economisch doel gebeurden tegen het einde van de 19de eeuw: gewijzigde landbouwmethodes (kunstmest) en het onrendabel worden van de schapenteelt gaven een goede impuls aan het bebossen met snelgroeiende naaldbomen. Weinige jaren later bleek dit zeer goed voor de nu ter ziele gegane Kempische mijnbouw. Voor vele gemeenten uit die tijd stond of viel de gemeentebegroting met de opbrengst uit de gemeentebossen.
In 1907 werd naast de spoorlijn Hasselt-Achel door het Rijksproefstation van Waters en Bossen een eerste aanplanting gedaan. Een tweede aanplanting gebeurde in 1918. Nadien werden regelmatig nieuwe beplantingen uitgevoerd. Er werden niet alleen naaldboomsoorten aangeplant, maar er werd ook zeer veel aandacht besteed aan de loofboomsoorten. In totaliteit zijn er 76 perceeltjes met inheemse en uitheemse boomsoorten. Het arboretum van Wijchmaal is één van de enige nog overgebleven 'proefbossen' en is in alle geval het compleetste.
Het treinverkeer, dat dit gebied doorkruiste, veroorzaakte regelmatig branden, zodat men na de tweede wereldoorlog genoodzaakt was opnieuw aan herbebossing te doen. Ondertussen is het arboretum uitgegroeid tot een wandelpark van ongeveer 3,5 ha, met een rijke verscheidenheid aan bomen.
Een deel is natuurreservaat in strikte zin en dus niet toegankelijk voor het publiek. Samen met de Begijnevijvers vormt dit gebied een deel van het Park der Lage Kempen. Het arboretum en de naastliggende bossen zijn eigendom van de gemeente, maar valt onder het beheer van Waters en Bossen.
Van de 'hei' zoals ze vroeger was blijft niet veel meer over. Wanneer de gemeente niet over voldoende financiële mogelijkheden beschikte om bepaalde werken te laten uitvoeren, werden kleine percelen van deze heidegronden verkocht aan de boeren. Dat was ondermeer het geval in 1926 voor de aanleg van de elektriciteit en later voor de aanleg of uitbreiding van de riolering, verharding van wegen en andere nutsvoorzieningen.
Tijdens de tweede wereldoorlog werd door de maatschappij 'Almo' (Algemene Ontginnings-maatschappij, Mechelse Steenweg, Antwerpen) aan het gemeentebestuur van Wijchmaal een aanvraag ingediend om de 'hei' te ontginnen. In het kader van de benarde situatie inzake voedsel-voorziening van de Belgische bevolking zocht deze maatschappij braakliggende gronden voor ontginning, beplanting en bezaaiing. Deze maatschappij die de onvoorwaardelijke steun had van de 'Landbouw- en Voedselcorporatie'sloot een huurovereenkomst met de gemeente Wijchmaal. Aan 200 fr. per ha mocht zij ongeveer 100 ha heidegronden ontginnen, alsook 10 ha afgebrande jonge bossen langs de spoorweg. In het voorjaar van 1942 werd gestart met de ontginning. Tal van Wijchmaalse inwoners verdienden hun boterham bij deze firma. Vanaf 1943 kwam de oogstproductie niet meer ten goede van de Belgische bevolking. De bezetter eiste al de 'Almo'-activiteiten op ten voordele van de arbeiders van de F.N.-fabrieken in Herstal. Het geheel van F.N. werd ingeschakeld in het netwerk van 'Deutsche Waffen- und Munitiefabrike' en moest dag en nacht draaien.
Na de oorlog was er vanwege de boeren natuurlijk veel interesse voor deze ontgonnen heidegronden. De gemeente speelde hierop in en voerde verkavelingen door, telkens van ongeveer 2 ha. De geïnteresseerde landbouwers werden in de mogelijkheid gesteld deze af te huren. Zoals we hierboven reeds aanhaalden, werden bij het einde van de huurtermijn, percelen gronden verkocht. Dit naargelang de noodwendigheid van de gemeentekas.
Terug naar boven