Algemeen

In deze korte uiteenzetting vindt u een klein stukje nostalgie over onze gemeente, wenst u echter een snelle sprong naar een bepaald item klik dan op een van de volgende onderwerpen:

[ De kerk ]
[ St. Hubertus Kapel ]
[ Tichelhoeve ]
[ De Heide ]
[ De Torenhoeve ]
[ Sigarennijverheid ]

Op het grondgebied van Wijchmaal werden heel wat prehistorische en Romeinse vondsten gedaan, hetgeen wijst op een vroege bewoning. De naam zelf komtvoor heteerstvoor in een aktevan 1107 als'Vuicmale'en zou afgeleid zijn van het Middelnederlands woord 'wijc' of nederzetting en van 'mael' dat gemeenschappelijk grondbezit betekent.

Reeds in de 11e eeuw behoorde Wijchmaal tot het domein van de abdij van Sint-Truiden, want abt adelardus 11 liet er toen een kerk bouwen of een reeds bestaand gebouw restaureren. Later kwam het door naasting in handen van de graven van Loon en na 1366 van de Prins-bisschop van Luik, die het graafschap annexeerde. De graaf van Loon bezat er de heerlijke rechten en stelde de leden van de schepenbank aan, met Vliermaal als hoofdbank of oppergerecht.

Alleen op het gebied van de 'gracieuse' of vrijwillige rechtspraak waren de schepenen autonoom, d.w.z. dat ze zonder tussenkomst van hogerhand erfenissen, delingen, koopakten, verpachtingen, leningen, e.d. konden bekrachtigen. Het was ook geen rechtspraak in de echte zin van het woord, want de schepenen velden hier geen vonnis in een geschil tussen partijen. Hun taak leek meer op die van een notaris nu of van de registratie. In proceszaken echter, zowel van burgerlijke als van kriminele aard, vroegen de schepenen advies aan het hof van Vliermaal. De schepenen van Vliermaal, zeven advocaten of rechtsgeleerden, ontvingen het dossier en onderzochten het. Na dit onderzoek werd het samen met het gedicteerde vonnis naar Wijchmaal teruggestuurd en daar uitgesproken. Men noemde dit 'recharge' of 'leerling', die in burgerlijke gedingen niet verplicht was, maar wel in kriminele, zowel voor de zwaarste misdaden als voor de lichtste inbreuken. In de praktijk kwam het er dus op neer, dat bij iedere belangrijke stap in het proces, zoals o.a. het instellen van een onderzoek, het verhoren van de getuigen, het aanhouden van verdachten en het verhoor met foltering of de 'scherpe examinatie', men aangewezen was op de beschikking van het hooggerechtshof van Vliermaal.

Wijchmaal was niet alleen een zelfstandige heerlijkheid met eigen schepenbank, maar tot aan de Franse Revolutie ook een afzonderlijke Loonse gemeente, waar de inwoners jaarlijks hun burgemeester verkozen. Zijn belangrijkste taak was het innen van de zogeheten 'schat' of de vele belastingen, die vooral in de 17e en de 18e eeuw dikwijls zwaar wogen. Zo had Wijchmaal in de jaren 1648 en 1654, tussen 1701 en 1713 en.in 1793 fel te lijden aan opeisingen en verwoestingen door ingekwartierde vreemde legereenheden.

 Terug naar boven